https://maken.wikiwijs.nl/bestanden/64861/Plantenvoeding.pdf
Plantenvoeding waarom is dat nodig? En waar dienen de elementen voor?
Bomen hebben voeding nodig om te kunnen groeien. Door de opname van energie van de zon kan de plant met behulp van koolstof en zuurstof zelf stoffen maken. Ga naar deze link hier boven en zie de totale voedingselementen die nodig zijn om een boom/plant te laten groeien
Een ander deel van de benodigde groeistoffen worden via de wortels uit de bodem onttrokken en naar de stam takken en bladeren(naalden) van de boom vervoerd. Indien de bodem niet voldoende voedingsstoffen bevat of de structuur, en of pH waarde van de grond veranderd kunnen bepaalde stoffen in mindere mate of juist in een te grote hoeveelheid beschikbaar zijn. Deze tekorten of overschotten aan voedingstoffen kunnen we aanvullen door bemesting van de grond.
Voordat we uitgebreid ingaan op de bovengenoemde pH waarde eerst een korte uitleg over voedingselementen.
Wat zijn dat nou
Voedingselementen zijn scheikundige verbindingen die de plant gebruikt om te groeien. Tekorten in een of meer elementen zal de plant laten zien door de zogenaamde gebreksverschijnselen zoals donkeren of lichte plekken op bladeren en een uitgestelde groei.
Gebreksverschijnselen zijn voor iedere plant verschillend en het is dus moeilijk hier te beschrijven waar je op moet letten. Een teveel aan voedingselementen komt ook voor. Bomen kunnen zich abnormaal gaan ontwikkelen stressgroei, lange internodiën en zelfs in extreme gevallen vergiftigingverschijnselen vertonen. Dit komt voor als de boom een te veel aan een of meerdere voedingselementen kan opnemen.
Hier link naar Gebreksverschijnselen
N-P-K
Bemesting wordt altijd beoordeeld naar de N-P-K waarde.
N-P-K zijn drie van de belangrijkste voedingselementen die de boom nodig heeft: Stikstof (N), Fosfor(P), Kalium(K).
Buiten deze drie hoofdelementen zijn er nog 3 elementen van groot belang voor de boom.
Zwavel(S), Calcium (Ca), Magnesium (Mg).
In de meeste meststoffen komen allen bovengenoemde elementen in meer of minden maten voor, toch zal je meestal op de verpakking in eerste instantie alleen de grote letters van de N-P-K lezen en op de achterkant wat er nog meer inzit als dit al vermeld is. Buiten de hoofdelementen heeft een boom ook nog een aantal spoor elementen nodig. De hoeveelheid spoorelementen die een boom nodig heeft is geheel boomsoort afhankelijk. De spoorelementen zijn;
IJzer (Fe), Aluminium (Al), Chloor (CI), Natrium (Na), Sillicium (Si), Koper (Cu), Kobalt (Co), Molybdeen (Mo) en Mangaan (Mn)
Gebruik van de elementen door de boom;
Waar de verschillende voedingselementen voor zijn wordt nogal verschillend over gedacht. Algemeen kan je de regel hanteren dat N-P-K staat voor up –down-en around De N staat dus voor groeikracht de P voor de wortels en de K voor bladkleur, bloemen en afharding.
Preciezer uitgelegd is het.
Stikstof (N) stimuleert hoofdzakelijk de groei, maar de plant heeft Magnesium (MgO) Kalium (K) en Calcium (Ca) nodig om deze groei ook stevig te maken.
Fosfor (P) bevordert de wortelontwikkeling en energievoorziening van de plant en is nodig voor de knopzetting. Kalium (K) zorgt voor de afrijping en het afharden van de plant en heeft een grote rol bij het aantal knoppen dat een plant aanmaakt, kalium wordt door de plant ook gebruikt voor het reguleren van de hoeveelheid vocht in de plant.
IJzer (Fe) heeft de plant nodig om fotosynthese te kunnen uitvoeren.
Bemesten van de grond
Let op dit stuk spreekt alleen over bemesting van de grond, bladbemesting is een heel ander verhaal.
Met bemesten voegen we een aantal stoffen toe aan de grond en denken daarmee dat we deze stoffen dus in een grotere hoeveelheid voor de boom beschikbaar maken. Maar is dit wel altijd zo? Bemesting is niets anders dan het toevoegen van voedingselementen(zouten) en spoorelementen (metalen ) aan de grond.
Afhankelijk van welke elementen al in meerdere of mindere maten in de grond zitten zullen deze elementen verbindingen aangaan waardoor stoffen kunnen worden opgenomen door de boom.
Om een indruk te krijgen wat er gebeurd bij het bemesten is er nog één belangrijk gegeven nodig, de PH waarde.
De pH waarde vertelt ons de zuurgraad van de grond, hoe lager de pH waarde is hoe hoger de zuurgraad. Iedere boomsoort heeft een pH waarde waar hij zich het lekkerst bij voelt.
Waarom is de pH waarde belangrijk.
Iedere boom heeft optimale groeiomstandigheden uitgedrukt in een minimum en een maximum pH waarde.
Dit zegt niet dat de boom op andere pH waarde niet kan groeien, maar wel dat de boom andere groei zal laten zien dan op de optimale pH waarde.
De pH waarde zorgt voor de opname van voedingsstoffen door de boom vanuit de grond. En voor een actief bodemleven benodigde bepaalde micro-organisme zoals Mycorrhiza zullen hun werk beter doen bij de juiste pH waarde. Later kom ik hier nog op terug.
De pH waarde van een boom verschild ook nog met de grondsoort. Voor andere planten is hier al onderzoek naar gedaan.
Rogge groeit het beste met een pH tussen de 5 en de 7 in de volle grond.
Rogge groeit het beste op kokos als de pH waarde tussen de 6 en 6,5 ligt.
Zoals al eerder vermeld heeft de pH een grote invloed op de structuur van de bodem.
Hoe actiever het bodemleven is hoe meer voedingsstoffen uit de bemesting kunnen worden omgezet in voedingselementen die door de boom kunnen worden opgenomen.
Bodemleven zoals bacteriën en Mycorrhiza die stikstof en nitraat omzetten, functioneren pas bij een pH van 5,9.
Hier link naar Mycorrhiza
Het beste doen ze het bij een pH tussen 6,3 en 7,5. Hetzelfde bodemleven zorgt ook voor het omzetten van mineralen en spoorelementen in voor de boom opneembare stoffen. Indien de zuurgraad van de grond te hoog is zullen sommige spoorelementen voor de boom niet meer beschikbaar komen, terwijl andere juist in een te hoge dosering beschikbaar komen.
Nadelen van een te hoge pH > 7.5
- De volgende stoffen zullen minder of niet meer beschikbaar zijn voor de boom: ijzer (Fe), mangaan (Mn), borium (B), koper (Cu), zink (Zn).
- de afbraak van organische stof neemt sterk toe, wat het doel van bemesten teniet doet.
Nadelen van een te lage pH < 5.5
- gebrek aan fosfor (P), wat de jeugdgroei remt.
- gebrek aan magnesium (Mg).
- gebrek aan molybdeen (Mo),
- overmaat aan mangaan (Mn), aluminium (Al), ijzer (Fe), waardoor vergiftiging van de boom mogelijk is.
- meer uitspoeling van kalium (K) en magnesium (Mg).
- op kleigrond veroorzaakt het lage calciumgehalte een slechte structuur.
- algemene remming van het bodemleven.
Wat gebeurt er nu bij bemesten.
In onderstaand voorbeeld is een goedkope meststof uit een tuincentrum gebruikt; op het pak stond alleen N 20 – P 20 – K 20 vermeld, een meststof met zeer hoge waarde zoals normaal in de bonsaiwereld niet wordt gebruikt. Deze meststof bevat werkelijk de volgende waarden, (volgens de Databank Meststoffen Nederland)
N 4,3% nitraatstikstof; 2,2% ammoniumstikstof; 13,5% ureumstikstof
P 20,0% oplosbaar in water
K 20,0% water oplosbaar
B 0,03% water oplosbaar,
Cu 0,070% water oplosbaar; 0,070%
Zn 0,070% water oplosbaar; 0,070%
Fe 0,14% water oplosbaar; 0,14%
Mn 0,07% water oplosbaar; 0,07%
Mo 0,001% water oplosbaar;
Wat gebeurt er nu als we deze meststof toevoegen aan verschillende soorten bonsaigrond.
In dit voorbeeld Akadama met een pH 6,10, Kiryu met een pH 6,15 en Kanuma met een pH 5,42
In Akadama zorgde deze meststof voor een verhoging van de pH waarde tot 7.3
Wat inhoudt dat de meststoffen zoals vermeld beschikbaar zullen komen voor de boom.
Dezelfde meststof in Kiryu zorgt deze voor een verhoging van de pH waarde tot 7,9
Nu zijn de resultaten van deze meststof ineens heel anders.
Een aantal stoffen uit de mest zijn niet meer of in mindere mate beschikbaar voor de boom en het doel wat we met deze bemesting hadden wordt niet gehaald.
De boom kan dus een tekort aan ijzer (Fe), mangaan (Mn), borium (B), koper (Cu), zink (Zn) krijgen, waardoor de boom moeite heeft met zijn energie huishouding en fotosynthese.
In Kanuma gaat het precies de andere kant op.
De pH waarde van 5,42 wordt naar beneden gebracht tot 4.86
Hierdoor verandert dus mogelijk de N-P-K waarde en kan deze uitkomen op 18 – 4 – 8. Wat dus resulteert in een heel andere groei voor de boom en iets wat we niet zo bedacht hadden.
Belangrijk bij iedere vorm van bemesten is te zorgen dat de pH waarde van de grond niet te veel zal stijgen of dalen Tenzij we dat natuurlijk willen.
Azalea’s/Rhododendron en andere bomen die het goed doen op zure grond hebben voor deze reden dan ook altijd eigen soorten bemesting die de pH waarde niet doen stijgen.
Wat zie je nu in de praktijk
Ik heb een aantal Ulmussen staan van rond de 10 cm hoog waar ik dit soort dingen op uit probeer.
Deze bemest ik met 20-10-20, totaal heeft deze meststof N 20, 12% nitraatstikstof, 8% ammoniumstikstof, P 10% oplosbaar in water,
K 20% water oplosbaar, Cu 0,01% water oplosbaar, Zn 0,016% water oplosbaar, Fe 0,1% water oplosbaar, Mn 0,06% water oplosbaar, Mo 0,009% water oplosbaar.
Ulmussen zijn gemakkelijke bomen die een redelijk hoge pH aankunnen, tussen de 6.0 en de 8.0. Alle bomen krijgen dezelfde hoeveelheid meststof, van 2 bomen breng ik de pH waarde naar beneden, bij 2 bomen gaat de pH waarde omhoog, en 2 blijven er ongemoeid.
pH waarde lager dan 5.5:
De bomen laten slechte groei zien waarbij er wel lange uitlopers zijn maar bijna zonder knopzetting, veel gele bladeren.
Bomen laten vroeg in de herfst alle bladeren vallen, veel eerder dan de normale groep. In een aantal gevallen vallen zelfs de takken (aangroei laatste jaar).
pH waarde hoger dan 7.5:
Bladeren worden niet doorlopend groen, veel nieuwe uitlopers kort op elkaar, maar ook hier weinig knoppen aangroei, takken willen niet afharden en sterven in de winter, bladeren vallen later uit dan bij de controlebomen. Maar eigenlijk ben ik het jaar erop nog net zo ver.
(kanttekening, het terugbrengen van de zuurgraad kunstmatig laat andere verschijnselen zien dan wanneer de boom standaard op een grondsoort wordt geplant met een lage zuurgraad).
Geschreven door:
Peter Siemerink lid van de Bonsai Vereniging Borne.
Nog enkele toevoegingen:
Hier enkele producten met de Ph waarde:
| pH-waarde | Omschrijving | pH-waarde | Omschrijving |
| 10.5 | zeepsop | 6.5 | speeksel |
| 8.5 | drinkwater | 6.0 | natuurlijke regen, urine |
| 8.5 | zeewater, darmsap | 5.5 | huid |
| 7.5 | eieren | 5.42 | kanuma |
| 7.4 | menselijk bloed | 5.0 | licht zure regen |
| 7.0 | zuiver, gedistilleerd water | 4.5 | tomaten, druiven, yoghurt(3.7-4.5) |
| 6.15 | kiryu | 4.0 | zure regen, tomatensap, bier |
| 6.10 | akadama | 3.0 | consumentenazijn, wijn, zuurkool |
| 6.7 | melk | 2.8 | cola |
De pH is een maat voor de zuurgraad (ook wel zuurtegraad) van een waterige oplossing. De pH van een neutrale waterige oplossing ligt bij kamertemperatuur rond de 7. Zure oplossingen hebben een pH lager dan 7, en dus een hoge zuurgraad. Basische oplossingen hebben een pH hoger dan 7 en dus een lage zuurgraad.
Drink/leidingwater heeft een pH van gemiddeld 8.5, dit verschilt per woongebied/leverancier. De zuurgraad van drinkwater moet tussen de 7 en 9,5 liggen maar nog beter is tussen de 7,8 en de 8,3.
Dus dat betekent dat als u altijd leidingwater geeft aan uw Azalea’s de pH waarde na verloop van tijd behoorlijk kan oplopen in de grond. En op den duur de boom groeiproblemen kan gaan opleveren.
Je kunt hard water, met pH 7.6 – 8.5 verlagen door toevoeging van natuurazijn. Voeg 20 ml natuurazijn toe op 1 liter water en de pH wordt 5.5. Altijd voor de zekerheid nameten.
Leen