Dennenschot

Het bruin worden en voortijdig afvallen van naalden van Pinus-soorten wordt dennenschot genoemd (In het Engels wordt dat ‘Needle-cast’ genoemd) en wordt veroorzaakt door een schimmel: Lophodermium. De schimmelsporen verspreiden en infecteren de dennennaalden in de late zomer, die dan bruin worden in de volgende lente, en dan later eraf vallen. Door onderzoek zijn 15 soorten beschreven, waarvan er 4 in Europa voorkomen en 3 zeer algemeen in onze dennenbossen. Dit zijn Lophodermium pinastri, L. conigenum en L. seditiosum. Het veroorzaakt eerst geen echt noemenswaardige schade aan de boom. Maar als de naalden verouderen gaat de schimmel vruchten aanmaken. De eerste symptomen zijn gele tot rode banden op de naalden, en na verloop van tijd ‘werpt’ de boom deze naalden af. Op de afgevallen naalden zie je ovale, zwarte puntjes verspreid over de dode naalden, gescheiden door glanzende zwarte dwarslijnen. Deze zwarte punten op de dennennaalden zijn de ongeopende vruchtlichamen van de schimmel. Nog later wordt de schimmel dan via de lucht verspreid naar andere of dezelfde bomen.

Enkele foto’s die dennenschot tonen:

Een onderzoek werd uitgevoerd naar deze schimmel die wordt beheerst door klimatologische factoren, met name regenval. De verdeling van Lophodermium pinastri op Pinus sylvestris naalden werd bestudeerd op twee verschillende hoogtes, en dit meer dan twee opeenvolgende jaren. De jaarlijkse regenval steeg op vergelijkbare wijze langs de twee hoogtes. Kolonisatie (zwarte zones) en de aanwezigheid van de vruchtlichamen (ascomata en/of conidiomata) werden waargenomen. Vruchtlichamen kwamen verhoogd voor bij de hogere hoogtes. Bij de lage hoogtes droegen de naalden alleen zwarte lijnen. Het aantal naalden met vruchtlichamen was hoger op hoogten boven 1000 m, en waren aanwezig op alle naalden op grote hoogte. Dynamische wiskundige modellen werden ontwikkeld en geëvalueerd in relatie tot neerslag, in de veronderstelling dat de productie van sporen correleert met de vruchtvorming, en kolonisatie van sporenverspreiding.

Tijdens het regenachtige weer in augustus, september en oktober, worden de sporen van deze schimmel via de lucht van zieke naar gezonde naalden over gedragen. De meeste kolonisatie van sporen vindt plaats in september. Als de weersomstandigheden gunstig zijn, zal zodra een spoor landt op een naald deze ontkiemen en een infectie veroorzaken, maar de naaldinfectie zal niet worden opgemerkt tot de volgende lente, wanneer bomen begint met bruine vlekken op de naalden te tonen, om ze dan later weer te laten vallen.

Symptomen

De bruinkleuring van naalden op de onderste takken verschijnt voor het eerst in het vroege voorjaar. (april-mei) De meest voorkomende oorzaak van bruine naalden in het voorjaar is verbranding door weersomstandigheden tijdens de winter. Daarom kan je beter goed de getroffen bomen onderzoeken voordat conclusies worden getrokken over de oorzaak van de schade. Winterverbranding gebeurt meestal aan de windzijde van de bomen, waar vooral de toppen van de bomen aangetast worden, omdat waar het loof onder sneeuw zat, de naalden groen en gezond bleven. Lophodermium gebeurt meestal in een willekeurig patroon aan alle kanten van de boom, en geeft schade aan de onderste takken, terwijl de bovenste naalden groen blijven.

Er vormen zich op naalden kleine, geelbruine, streepachtige vlekken, die dan later bruin worden en afvallen. Het is deze fase, die verwijst naar de naam “dennenschot” De groei van het huidige seizoen zal deze schade niet tonen, dit blijft een gezonde groene uitstraling hebben. Dit in tegenstelling tot de dode, bruine naalden van de groei van voorgaande jaren. Vruchtlichamen van de schimmel ontwikkelen zich op de afgevallen naalden tijdens de zomer. Ze verschijnen als opgeworpen, zwarte, voetbalvormige structuren die kunnen worden verspreid over de gehele lengte van de naald of in lineaire rijen.

Behandeling

Vroegtijdige controle en opsporing en snelle toepassing van maatregelen kunnen voorkomen dat ernstige schade wordt geleden. Een grondige inspectie van de plant in het voorjaar zal helpen bij het opsporen van mogelijke brandhaarden waarop de maatregelen gericht moeten zijn. Als dennenschot een probleem is, vermijd dan de kortnaaldige “Spaanse” grove den, en de “Franse Green” rassen die daar bijzonder gevoelig voor zijn. Indien mogelijk, probeer te voorkomen dat de planten op plaatsen staan met slechte luchtcirculatie.

Goede onkruidbestrijding is van cruciaal belang. Sta niet toe dat onkruid of hoog gras opgroeit rond de bomen. Vermijd om planten te zetten in de buurt van windsingels van grove dennen die kunnen dienen als een bron van waaruit de ziekte zich kan verspreiden. Ruim snoeiafval of levende takken of stompen zo snel mogelijk op; ze kunnen namelijk ook dienen als een ziektebron in de volgende jaren.

Chemische controles

Beide mancozeb (Dithane) en chloorthalonil (Bravo, Daconil) zijn ingeschreven voor de controle van Lophodermium schimmels. Als mancozeb wordt gebruikt, gebruik dan een uitvloeier (stof dat de oppervlaktespanning van water verlaagt, waardoor, indien toegevoegd aan water, hydrofobe oppervlakken gemakkelijker kunnen worden bevochtigd) om een toereikende dekking te verkrijgen. Een uitvloeier is niet nodig bij chloorthalonil. Volg alle aanwijzingen op het etiket op, om de dosis van bestrijdingsmiddelen te bepalen, de wijze van toepassing, en veiligheidswaarschuwingen. Een behandeling met Bordeauxse pap (een mengeling van kopervitriool in kalk, opgelost in water) zou ook heilzaam zijn.

De timing van bespuitingen zijn van cruciaal belang. Geïnfecteerde planten moet worden gespoten in drie keer, te beginnen vanaf eind juli, half augustus, en nogmaals in medio september. Bij ernstig besmette planten kan een extra spray kan worden verlangd eind september of begin oktober, vooral als nat weer de overhand heeft in deze periode. Omgekeerd kan, in het geval van licht geïnfecteerde planten, de oorspronkelijke eind juli spray worden weggelaten, indien droog weer de overhand heeft op dat moment. (Opmerking: studies tonen aan dat september de sleutelmaand is waarbij maximale sporenverspreiding en infectie optreedt).

Bronnen:

https://www.forestryimages.org/browse/su … 99&start=1