Probeer in de winter zo’n goed mogelijke voorbereiding te maken door goed na te denken welk grondmengsel je nodig hebt voor iedere boomsoort.
Standaard Bonsaigrond bestaat eigenlijk niet. Omdat onze boompjes in een schaal groeien hebben we een substraat nodig dat de benodigde hoeveelheid vocht en voedingstoffen vasthoudt en waar ook voldoende luchtcirculatie plaatsvind. De wortels nemen voedingsstoffen en water op uit de grond van de pot en een deel gaat verloren door verdamping. Daarom is het nodig om water, voedingsstoffen (mest) en zuurstof naar behoefte van de bonsai aan te vullen. Hoeveel vocht en voeding de boom kan opnemen is vooral afhankelijk van de eigenschappen van de grond. Zorg dus dat je bonsai bij de eerst volgende verpotting een grondmengsel krijgt waarin de boom het naar zijn zin heeft en goed uit kan groeien naar een volwaardige bonsai.
Er zijn behoorlijk veel soorten grond geschikt voor bonsai. Hierna een overzicht van de meest gangbare soorten.
Het basis grondmengsel voor bonsai moet grofkorrelig zijn en goed waterdoorlatend, zodat de wortels goed kunnen “ademen “en het water snel weg kan zakken (denk aan wortelrot). Als de grond aan deze voorwaarden voldoet en het boompje naar behoefte water en mest krijgt, zal het boompje het goed doen.
Akadama
Akadama is een samengeperste vulkanische klei die alleen maar in een gebied in Japan voorkomt, met een neutrale PH van 6.9. Het is een klei met een oranje- bruine kleur en heeft de eigenschap dat als het nat wordt ook de korrelige structuur behouden blijft. Het duurt heel lang voor dat het in kleine deeltjes uiteen valt. De beste Akadama wordt gewonnen op een diepte van vier meter. Ze is harder en duurzamer. In Japan wordt Akadama vrijwel voor alle loofbomen en Juniperus gebruikt. Akadama is vrij duur in aanschaf, vandaar dat er veel bonsaihobbyisten een eigen grondsamenstelling maken en die afstemmen op de soort.
Kanuma
Deze grondsoort komt ook uit Japan en is erg licht, zowel in gewicht als kleur. Het heeft een lage PH waarde en is dus zuur en bovendien houdt het goed vocht vast. Het heeft als nadeel dat het verkruimelt. Dus niet te veel aandrukken in de schaal. U kunt een te dichte structuur ook voorkomen door er voldoende split, puimsteen of gezeefde Kiryu doorheen te mengen. Het is ideaal voor azalea’s, rododendrons, heideachtige, hortensia’s en camelia’s.
Kiryu
Kiryu is een vulkanische steensoort dat uit rivierbeddingen wordt gewonnen. Het is een ideale grondsoort voor Pinussen. De Pinus verkiest een goed doorlatende grond, een vrij grove korrel van 2 á 4 mm. is ideaal. Wel moet u Kiryu eerst zeven. De onderste laag in de schaal mag dan zelfs 5 á 10 mm. zijn en dan naar boven in de schaal een steeds fijnere korrel gebruiken. U kunt eventueel wat Akadama toevoegen om water beter vast te houden. Het is wenselijk het nieuwe grondmengsel te enten met een deel van de oude grond uit de Pinus schaal. Dennenbomen leven in symbiose met Mycelium/Mycorrhiza, dit zijn roomwitte draden rond de toppen van de wortels. Deze zwamdraden verbeteren de uitwisseling/opneembaarheid van vocht en voedingsstoffen. U ziet ze ook als een wit schimmellaagje op de binnenzijde van de schaal. Koesteren en dus niet wegschrappen!
Split
In de bonsaivakhandel vindt je ook split en heel vaak, dat verkoopt beter, Japans split. Toch biedt dat materiaal veel voordelen. Het zijn fijne steentjes van 2-6 mm. met een neutrale samenstelling; d.w.z. de kalkrijkdom neemt niet toe, de grond verzuurt niet, et cetera. Het is puur een verbetering van de structuur met als belangrijkste werking: een perfecte afvoer van overtollig water.
Kan ik niet volstaan met rivierzand? Proeven met bonsaigrond met dat “rondkorrelige “ zand tonen aan dat de ontwikkeling van nieuwe wortels trager en ook minder dicht verloopt dan wanneer er steentjes met scherpe vlakken door de potgrond gemengd zijn. Als u met een materiaal als breekzand werkt, spoelt u dat dan heel goed uit om er zeker van te zijn dat er niet te veel zouten in zitten.
Puimsteen of Pumice
Puimsteen is vulkanisch en erg licht en poreus. Het blijft in eerste instantie zelfs op water drijven, maar zuigt daarna snel veel water op. Grond vermengd met puimsteen verbetert de drainering sterk. Het is en goede optie door een merkwaardige “dubbelwerking “, het bevordert een vlotte afwatering, terwijl het desondanks ook vocht vast houdt. Het maakt een grondmengsel ook luchtiger. Wordt veel toegepast bij Pinus en Juniperus.
Basismengsel voor loofbomen;
Akadama 7: Kiryu 1,5: puimsteen 1,5: (in procenten 70:15:15)
In plaats van Kiryu en puimsteen kan ook split genomen worden, maar dan houdt het mengsel minder water vast. Voor azalea’s zie de tekst bij Kanuma.
Basismengsel voor naaldbomen;
Akadama 1: Kiryu 1,5: puimsteen 1,5: (in procenten 25-37.5-37.5). Ook hier kun je de puimsteen door split vervangen, maar het houdt natuurlijk weer minder water vast. Er zijn ook mensen die hun naaldbomen in 100% Kiryu zetten, met goede resultaten.
Tips
- Altijd de grond zeven.
- Altijd onderin de pot grof (ook bij Shohin) en daarboven fijner. Bij hoge potten (onder andere bij cascade) een dikkere en nog grovere laag grof.
- Altijd de grond droog tussen de wortels werken.
- Altijd na het verpotten water geven totdat er schoon water (zonder grond/stofdelen) uit de draingaten komt.
Leen en Jan.