Vertaling van het september nummer van Satsuki Kenkyu – 2016
Welke vraag zou ik nu over satsuki kunnen stellen?
Deze vraag zou een beginnende bezitter van satsuki kunnen stellen.
De vragen die beginners over satsukibomen hebben en wat ze zouden willen weten, willen we iedere maand bespreken.
Over de potten en-of schalen waarin we satsuki of andere bomen kweken.
De pot waarin we bomen kweken, houten bakken en bonsaipotten.
Ik kocht een bonsaiboom die nog in ruwe staat is (araki). Ik dacht de boom te planten in een bonsaipot zodat ik altijd van de boom op de plank zou kunnen genieten, maar ik hoorde dat het beter was de boom, na de wortels te hebben gewassen, in een terracotta pot te zetten.
Welke potten kan ik het best gebruiken voor het kweken van satsuki bomen of andere bomen?.
We kunnen twee soorten potten voor satsuki of andere bomen gebruiken: kweekpotten waarin bomen kunnen opgroeien en bonsaipotten. Kweekpotten kunnen we gebruiken voor arakibomen die we tot bonsai omwerken en voor bomen die nog moeten groeien. Omdat deze potten goede ventilatie en een goede grondcapaciteit hebben, zijn ze geschikt om satsuki en andere bomen voorspoedig te laten groeien. Bonsaischalen hebben tot doel de bonsais op hun paasbest op tafels of planken uit te stallen bijvoorbeeld als je een goed gevormde bonsai op een bloemen- of bonsaitentoonstelling presenteert. Deze schalen hebben verschillende kleuren en vormen, soms is de buitenkant versierd.
Als je een ruwe boom in een bonsai wilt omvormen, is het beter een kweekpot te gebruiken omdat je belangrijkste doel is de boom te laten groeien.
De terracotta ronde pot heeft als kweekpot voor bomen de voorkeur
Deze kweekpotten hebben uiteenlopende namen, maar iedereen kent de bruine terracotta potten. Omdat ze bij lage temperatuur gebakken worden en de kleikorrels ruw zijn, hebben ze een goede luchtcirculatie en waterdoorlatendheid. Omdat ze rond zijn droogt de grond gelijkmatig op en wordt de groei van de wortels overal in gelijke mate bevorderd.
Bovendien zijn ze vergeleken met bonsaipotten dieper en dus kan er meer grond in. Omdat deze grond de meststoffen beter vasthoudt, kunnen die stoffen ook effectiever hun werk doen. Omdat het langer zal duren voordat de boom de pot met wortels gevuld heeft, hoeven we niet zo snel te verpotten. Het totaal aantal keren verpotten neemt dus af zodat de boom langer in goede conditie blijft.
Je moet wel opletten welke potmaat je kiest want je wilt niet meer grond gebruiken dan nodig. In een te grote pot zal de boom zeker niet beter groeien. Een goed criterium voor de potmaat is: een vingerdikte afstand tussen de wortels en de binnenkant van de pot.
Toelichting foto onder:
Dit is de voorraad potten in een Japans tuincentrum: kies bij voorkeur middelhoge -en geen hoge potten- als je er een satsukiboom in zet. De wortels zullen zich in niet zo diepe potten moeten spreiden en dat is uiteraard goed voor de overgang naar bonsai potten.
Nederlandse terracotta schalen (zie rechtsonder) zijn in een iets andere vorm bij goede tuincentra te koop in verschillende maten.
Toelichting foto onder:
In opdracht van tuincentra worden wel houten kistjes voor bonsaibomen gemaakt. Als je een dergelijke kist geschikt vindt voor jouw bonsaiboom, vraag dan na of het tuincentrum ze kan leveren.
Dit is in Nederland niet mogelijk. Je moet ze zelf maken of aan een hobbyist vragen ze voor je te maken.
Een andere ‘pot’ waarin bomen kunnen groeien: houten kistjes
We zien op planken bij satsukifans of in de handel vaak ruwe bomen in rechthoekige houten ‘potten’ geplant. Dit zijn houten kistjes. Heb je ze gezien met grote bonsaibomen erin nadat ze uit de kweekkas of uit de tuin zijn gestoken? (Voordat ze in de kistjes gezet zijn, zijn de wortels gewassen.)
Dus als je een grote maat nodig hebt, moet je zelf een grote kist van Japans ceder- of cypreshout maken, of je moet iemand vragen een dergelijke kist voor je te maken. Deze kistjes hebben net zo’n goede ventilatie als kweekpotten en de schade ten gevolge van abrupte temperatuurwisselingen is niet groter dan bij andere potten. Nadat je de wortels hebt gewassen kun je de boom meteen in zo’n kistje planten. Echter het kistje zal ten gevolge van dagelijks water geven gaan rotten, dus het is slechts 5 à 6 jaar te gebruiken. Je moet er rekening mee houden dat je de kist moet vervangen als je de boom voor het eerst ‘verpot’.
Omdat het houden van bomen in een houten kistje vergelijkbaar is met de omstandigheden voor bomen in de volle grond, gebruiken Satsuki fans houten kisten niet alleen voor erg grote Satsuki of andere bomen maar ook om een boom op krachten te laten komen of om ruwe bomen (araki) in te planten.
Planten van semi-complete Satsukibomen in bonsaipotten
Je gebruikt houten kistjes of kweekpotten alleen voor bomen waarvan je wilt dat ze groeien. Omdat de grondconditie in deze kistjes / kweekpotten erg geschikt is voor de groei van satsuki of andere bomen, zijn ze erg goed voor herstel van de boom of voor het dikker worden van de stam ten gevolge van de ontwikkeling van veel nieuwe taken. Op het moment dat ze veel zijscheuten hebben op de takken die je voor de bonsai wilt overhouden, kun je ze verpotten in echte bonsaischalen.
Veel bonsaischalen zijn ondiep en sommige hebben geen goede ventilatie. Daarom wordt er wel gezegd dat de bonsaibomen in deze grondomstandigheden moeilijk gedijen. Hoewel het spreiden van nieuwe scheuten in deze schalen langzaam gaat, kunnen satsukibonsai zo wel ouder worden, in lengte van voor naar achter toenemen en de sfeer van een oude satsukiboom krijgen. Daarom moet je de pot kiezen afhankelijk van de conditie van de boom die je wilt planten en de stijl waarin je de boom wilt vormen.
Toelichting foto onder:
Als je jouw satsuki of andere bomen in kweekpotten houdt, creëer je goede omstandigheden voor een voorspoedige groei en veel sterke scheuten. Hoewel we ons prettig kunnen voelen bij sterke en gezonde bomen, is de keerzijde dat als je ze zo laat, je ze nooit tot bonsai kunt vormen. Als ze veel zijscheuten op de bonsaitakken hebben, kun je de pot beter vervangen door een kleinere en ze als bonsai vormgeven.
Toelichting foto onder:
Omdat het maken van houten kistjes erg gemakkelijk is, maken handige satsukifans die verschillende maten kistjes zelf van ceder- of cypreshout.
Op onderstaande foto is te zien dat een satsukifan verschillende maten kistjes heeft gemaakt en hier zijn bomen in geplant heeft. Je begrijpt dat ze voorspoedig groeien. Wat opvalt zijn de theezakjes op het grondoppervlak, deze zijn gevuld met mest en dit voorkomt wegspoelen door het water geven.
Vertaald uit het Japans naar Engels door Mack, Engels naar Ned. door Riet Dekker, samengesteld en bewerkt door Leen.