Opstellen van bonsai

Hoe een bonsai op te stellen op een tentoonstelling of een andere locatie, bedoeld om de bonsai op zijn best te presenteren voor het publiek. Op de eerste plaats moeten wij aandacht schenken aan de boom zelf. Als wij hebben besloten welke boom of bomen hiervoor geschikt zijn, kunnen we de boom of bomen stuk voor stuk apart nemen en ze plaatsen tegen een neutrale achtergrond die geen storende elementen bevat. Daarna kunt u ze dan nog eens stuk voor stuk heel zorgvuldig bekijken, om dan eventueel nog wat correcties te kunnen uitvoeren. De volgende punten zijn van belang om uw bonsai nog wat meerwaarde mee te kunnen geven.

  • Takjes die niet de gewenste richting hebben, kunnen wij met behulp van een niet al te opzichtig draadje bedraden om hem daarna eventueel nog wat te corrigeren. Ook kan men met een heel dun spandraadje verkeerd staande takken in de goede richting trekken.
  • Een geringe hoeveelheid bruin of geel geworden blaadjes of naalden moeten verwijderd worden om de boom er optimaal uit te laten zien. Storende takjes of blaadjes die naar beneden hangen of buiten de contouren van de boomvorm vallen kan men wegsnoeien.
  • De eventueel met groene algen begroeide stam en/of takken kunnen we met een niet te harde tandenborstel in (water gedompeld) schoon borstelen.
  • Het grondoppervlak moet er natuurlijk uitzien en kan voorzien zijn van een mooi natuurlijk mostapijt. Plakjes mooi mos kan zelfs nog een paar dagen van te voren aangebracht worden. Zelf steek ik vaak mooi mos los van tegels die op een schaduwrijke plaats mosvorming vertonen, met behulp van een plamuurmes. De plakjes moeten voor het aanbrengen vochtig gemaakt worden. Let er op dat er geen ruimte aanwezig is tussen de onderlinge plakjes mos (ze moeten goed aansluiten). Druk de natte plakjes mos aan met een spateltje en bedekt het gehele grondoppervlak met mos zodat het er natuurlijk uit ziet. Houd de boom tot de tentoon- stelling uit de zon en benevel zo nu en dan het mos met water, zo voorkomt je verdroging en vergeling van het mos. Verwijder alle onkruid en afgevallen blaadjes en/of naalden, want dat staat slordig.
  • De pot of schaal moet er ook verzorgd uitzien en er mag geen grond of kalkaanslag aan de buitenkant zichtbaar zijn. Geglazuurde potten of schalen moeten schoongemaakt worden met bijvoorbeeld een scotch brite sponsje. Ongeglazuurde potten of schalen die kalkaanslag vertonen kunnen schoongemaakt worden met fijn staalwol of bij geringe aanslag ook met het bekende groene sponsje. Als deze pot of schaal droog is kunt u hem eventueel heel licht inwrijven met wat olie bv amandelolie, wat hem een mooie diepe kleur zal geven.

Het opstellen van de boom

Het op een goede manier presenteren van de bonsai is een punt van aandacht. Enkele punten hier te noemen zijn;

De meeste bonsaibomen kunnen op een geschikte bonsaitafel gepresenteerd worden. Er zijn ook bonsaibomen die beter uitkomen als men hem op een mat van riet of bamboe plaatst, of een mooie vlakke leiplaat of een mooi vlak stuk hout of houten blok. Indien u niet over deze attributen beschikt kunt u ze misschien lenen van een mede bonsaiist Als u een bonsaitafel gebruikt, moet hij wel in harmonie zijn met de boom, en zeker geen afbreuk doen aan de compositie. Tafel niet te groot – niet te klein – niet te hoog – niet te laag. Liever geen tafel dan een slecht passende tafel. Gebruik het liefst geen ongelakte tafel maar een gelakte tafel, tenzij het niet anders kan. De boom plaatst men meestal in het midden van de bonsaitafel. Er zijn soms uitzonderingen, als de beweging van de boom sterk zijwaarts gericht is en de takken met loof strekken zich zijwaarts verder uit dan meestal het geval is, dan kan de boom iets uit het midden gezet worden voor een betere balans. De maat van de tafel kan dan ook iets langer worden genomen. (zie ook de voorbeelden in Bonsai Techniques deel 2 van John Yoshio Naka). Als u twijfelt, vraag dan de mening van een mentor van Koya.

Accenten

Er kan ook gebruik worden gemaakt van een accent in de opstelling, bij tentoonstellingen is dit vaak verplicht.

Een accent kan bestaan uit een accentplantje (meestal een onkruidje of een grassoort) – een mooie steen of een combinatie van beide (bijvoorbeeld plantje op steen of rots) – een klein beeldje van een dier – of iets simpels wat een natuurlijke uitstraling geeft. De bewegingsrichting van de boom dient naar het accent te zijn en de bewegingsrichting van het accent dient naar de boom te zijn. Van bovenaf gezien kan het accent iets voor de voorste lijn van de bonsai tafel geplaatst zijn of iets achter de voorste lijn van de tafel, in de meeste gevallen wordt hij er iets voor geplaatst.

Een scroll of Kake-Mono wordt gewoonlijk meestal gebruikt bij een opstelling in huis of in een Tokonoma. Wilt u toch gebruik maken van een scroll, dan is dat in de meeste gevallen wel toegestaan.

Ik hoop dat u met deze tips uw mooiste boom of bomen de nodige aandacht kunt geven, om ze dan met genoegen op een tentoonstelling te kunnen tonen.