Thema avond: verpotten, potkeuze en presentatie

Tekst: Richard Groenendijk

Foto’s: Sander van Oort

Op 23 maart werd er een thema-avond georganiseerd waar zo’n 12 mensen zich voor hadden opgegeven.

Na een korte introductie van Bob gaf Bruno een uitleg over verschillende type potten voor de juiste keuze voor een bonsai. Hij had deze avond zelf een Cotoneas­ter meegenomen die in een kleine bruine rechthoekige pot staat. Hiermee heeft hij ook een prijs gewonnen op een tentoonstelling.

Potten

Allereerst is de potkeuze enorm belangrijk voor een bonsai. Dit omdat deze er in verschillende maten zijn waarbij de kleur, kleisoort en zelfs de pottenbakker een bonsai kan helpen een prijs te winnen op een tentoonstelling.

Bruno Wijman en Bob van Ruitenbeek vertelden uitgebreid over potten

Een regel is bv dat een 30 cm hoge bonsai dan maximaal in een 20 cm brede pot geplaatst moet worden en de stamdikte tevens de hoogte moet zijn van de pot.

Verschillende potten zijn oa de Japanse schalen en potten, oude Chinese potten en de duitse Kai Sperling en engelse Graham Simpson potten. Maar vergeet ook niet onze Nederlandse potten van Michael en Anita.

Er werden verschillende schaaltjes en potten doorgegeven die allen een eigen structuur en/of glazuur hadden. De meeste pottenbakkers gebruiken een speciale manier van glazuren. Je hebt ook porselein potten en die zijn wit aan de binnenkant met aan de buitenzijde een glazuurlaag. In Tokoname Japan is een speciaal gebied met zeer fijne klei om mooie potten van te maken maar steeds meer pottenbakkers verdwijnen veelal doordat ze overlijden en soms een volgende generatie hier niet verder mee wilt doorgaan.

Op dit moment is er veel vraag naar de Tokoname potten omdat er niet veel pottenbakkers meer zijn. Potten die voorheen 250 euro kosten zijn nu zo’n 400 euro waard. Er zijn pottenbakkers die al erg op leeftijd zijn en deze potten zullen daarmee ook in waarde stijgen als men deze niet meer maakt en dus zeldzaam wordt.

Ook China koopt heel veel op van Japan. Er was op een gegeven moment zelfs in Japan niet voldoende akadama meer omdat China dit allemaal opkoopt.

Verschillende stijlen vragen om verschillende typen pot

Voor verschillende grootte bonsai is natuurlijk ook verschillende grootte schaaltjes/potten nodig want een kleine bonsai in een te grote pot zal niet mooi in verhouding zijn.

Bonsai met naam en grootte:

  • Shito tot 7cm,
  • Mame 7-15 cm,
  • Shohin 15-21cm,
  • Kifu 21-28 cm en
  • Chuhin 28-39 cm.

Leuk om te vertellen is dat van klein naar groot de benaming van zo’n bonsai slaat op de grootte hiervan zoals je vingertop (Shito), binnenkant hand (Mame) en Shohin (gehele hand).

Beter beschilderde potten kunnen een bepaalde tekening hebben die zelfs mee kan vloeien met de beweging van de takken van de bonsai. Hiervan werd ook een voorbeeld getoond en uitgelegd door Bob. Ook kunnen bonsaipotten een mooi patina krijgen in de tuin door de verschillende weers­elementen.

Tentoonstellingen

Voor belangrijke grote tentoonstellingen, zoals de Kokofu-Ten in Japan worden zelfs verschillende potten gebruikt die op kleur speciaal zijn gemaakt en daarmee per seizoen kunnen worden ingezet. Een voorbeeld die Bruno gaf was bv een rode Acer palmatum die bij het uitkomen van het blad in het voorjaar in een blauwe schaal wordt gezet omdat de combinatie van kleur blad en kleur schaal perfect staat.

Opstellingen

Er werd uitgebreid gesproken over het plaatsen van Mame in een bepaalde opstelling op tafels. Naaldbomen bijvoorbeeld worden altijd boven in de opstelling geplaatst en onder verschillende andere type bomen. Hiermee is de Japanse gedachte dat naaldbomen altijd hoog in de natuur groeien.Ook werd het plaatsen van een scroll uitgelegd bij veel opstellingen. De tekening op de scroll is erg belangrijk icm de bonsai. Hiermee kan bv het seizoen worden aangegeven door gebruik te maken van bv vogels of bv een klein accent zoals een kleur op de tekening. Om de aandacht te geven naar de bonsai zal ook gekeken worden naar de grootte van de scroll.

Bonsaitafels

Ook een tafel kan bepalend zijn. Een te forse tafel met hierop een kleine bonsai zal uit de toon vallen alsmede een grote bonsai op een te slanke tafel. Natuurlijk zal de kleur en hoogte ook bepalend zijn. Neem ook niet dezelfde tafelhoogte als de hoogte van je pot en ook de zichthoogte van je bonsai op een tentoonstelling is enorm belangrijk. Soms worden er wel 100 Shohin bonsai verzameld om uiteindelijk voor bv 7 bonsai een opstelling neer te zetten geeft Bruno nog aan. Maar steeds vaker zie je ook dat er een slab wordt gebruikt onder een bonsai.

Al met al is het weer een leerzame avond geweest.

Richard Groenendaal